Παρασκευή 27 Ιουνίου 2014

Δερβενοχώρια - η ιστορία του ήρωα Ευνόστου!

Ευνοστίδαι: Αττικός Δήμος, που είχε επώνυμο τον θρυλικό Ταναγραίο ήρωα Εύνοστο.

Άνηκε αρχικά στην Αντιγονίδα και αργότερα στην Πτολαιμαϊδα Φυλή και αναφέρεται μάλιστα σε κατάλογο των Δήμων της Αττικής του 229- 200 π.Χ.
Βρισκόταν βόρεια της Πάρνηθας, κοντά στην οδό του Απόλλωνος που περνούσε πλησίον της Τανάγρας, στην κοιλάδα του Ασωπού.


Η θέση αυτή, όπως προσδιορίζεται, από τις διάφορες Ιστορικές πηγές, σε συνδυασμό πάντα και με τα σημερινά ευρήματα της Αρχαιολογικής υπηρεσίας βρίσκεται εντός των Γεωγραφικών και Διοικητικών ορίων, της Τοπικής Κοινότητας Σκούρτων Δερβενοχωρίων, του νεοσύστατου Δήμου Τανάγρας και συγκεκριμένα στην θέση Μαζαρέκα.

Ο Ιστορικός Γεώργιος Τσεβάς στο Βιβλίο του η Ιστορία των Θηβών και της Βοιωτίας (1926) αναφέρει το πόλισμα αυτό ως "Ευνοσιδαις", πιθανόν από παράφραση της λέξης και το τοποθετεί, στην ίδια περιοχή και ειδικότερα σε απόσταση μίας ώρας περίπου από τα Σκούρτα, στις παρυφές της βουνοκορφής Πυργάρι, όπου βρίσκονται μάλιστα και τα ερείπια αρχαίου πύργου (φρουρίου), σε ύψος 736 μ. Δηλαδή προσδιορίζει την θέση του στην βορειοδυτική πλευρά της Πάρνηθας, κοντά στην Αρχαία Τανάγρα, ανατολικά και Βόρεια των Δερβενοχωρίων πολύ κοντά στα σύνορα με την Αττική (Μαυρόρεμα) και στα Βόρεια του Πύργου αυτού, όπου πράγματι σύμφωνα και με νεότερες έρευνες της Αρχαιολογικής υπηρεσίας, σώζονται ερείπια οικισμού, κλασικών χρόνων.

Ο Παυσανίας επαινούσε τον τρόπο με τον οποίο οι Ταναγραίοι είχαν διατάξει τα Ιερά τους λέγοντας ότι από όλους τους Έλληνες, αυτοί είχαν κανονίσει "καλύτερα τα των θεών", επειδή είχαν κτίσει τους ναούς τους, ψηλότερα από την Πόλη, "εν τόπο καθαρώ και εκτός των ανθρώπων".

Έξω επίσης από την πόλη της Τανάγρας μεταξύ πολλών άλλων σπουδαίων μνημείων και Ιερών, υπήρχε το τέμενος του Αχιλλέα και το ηρώο του Ευνόστου

Ο Ευνοστος ήταν Μυθικός ήρωας του Δήμου των Ευνοστιδών και κατ’ άλλους δαίμονας, γιος του Ελιέα και της Σκιάδας, που τον λάτρευαν ιδίως στην Τανάγρα, ως προστάτη των Ποντοπόρων από τις τρικυμίες (πράγμα που εξηγεί και το όνομά του "καλή επιστροφή"), αλλά και των στεριανών από τους σεισμούς και την ξηρασία.

Για τον Εύνοστο μας παραδίδει ο Πλούταρχος, που αντλεί τις πληροφορίες του από την ποιήτρια Μύρτιδα από την Ανθηδόνα, η οποία υπήρξε και δασκάλα του Πινδάρου, ότι ο ήρωας Έυνοστος, επειδή ανατράφηκε από την νύμφη Ευνόστη, πήρε από εκείνη το όνομά του.

Ήταν ωραίος, δίκαιος, αυστηρός, ζούσε με σωφροσύνη και εγκράτεια και επειδή δεν ανταποκρινόταν στον παράφορο έρωτα της κόρης του Κολωνού και εξαδέλφης του Όχνας, εκείνη για να τον εκδικηθεί, κατήγγειλε στους αδελφούς της Έχεμο, Λέοντα, Βουκόλο, ότι αποπειράθηκε να την βιάσει.

Τα αδέλφια της οργίστηκαν και μετά από παρότρυνση της Όχνας, έστησαν ενέδρα στον νεαρό Εύνοστο και τον σκότωσαν. Όταν όμως αποδείχθηκε η αθωότητά του, καθώς η Όχνα μετάνιωσε για την πράξη της και αποκάλυψε την αλήθεια στον πατέρα του Ευνόστου, ο οποίος πληροφόρησε με την σειρά του τoν Κολωνό, η Όχνα αυτοκτόνησε πέφτοντας από Βράχο και τα αδέλφια της καταδικάστηκαν να ζουν αιώνια κυνηγημένοι, φεύγοντας μακριά από την πατρίδα τους.

Οι Ταναγραίοι τιμώντας την αρετή του Ευνόστου του έστησαν ηρώο και το περιβάλανε με άλσος. Το τέμενος αυτό έμεινε άβατο και απροσπέλαστο για τις γυναίκες. Μάλιστα όταν είχαν σεισμούς, ανυδρία η θεομηνίες οι Ταναγραίοι απορούσαν και αναζητούσαν μήπως κάποια γυναίκα είχε ξεφύγει από την προσοχή των φυλάκων και είχε πλησιάσει το άλσος του. Πίστευαν επίσης, ότι επιφανείς άντρες, είχαν συναντήσει τον Εύνοστο να πηγαίνει προς την θάλασσα για να πλυθεί (λουστεί) προκειμένου να εξαγνιστεί, επειδή κάποια γυναίκα είχε μπει στο τέμενος του και το είχε μολύνει.

Την παράδοση την σχετική με τον Εύνοστο την αναφέρει εκτός από τον Πλούταρχο και ο Διοκλής ο Πεπαρήθιος, στο έργο του ΄΄Περί Ηρώων΄΄.

Οι Αρχαίες Ευνοστίδαις σε συνδυασμό πάντα με τις πηγές που προσδιορίζουν την θέση της και με τα σημερινά ευρήματα της αρχαιολογικής σκαπάνης, ταυτίζονται με τις Ευνοσίδαις που αναφέρει ο Τσεβάς και η αναμφισβήτητη θέση της, κατά πλήρη ακολουθία και αντιστοιχία όλων των στοιχείων είναι η σημερινή Μαζαρέκα με την απέραντη θέα στην Ταναγραική γή και τον Ευβοϊκό κόλπο, αναδεικνύοντας έτσι περίτρανα και την Ιστορική σχέση, στους αιώνες, των Δερβενοχωρίων με την Τανάγρα.

ΠΗΓΕΣ:
- Λεξικό του Αρχαίου Κόσμου, Εκδόσεις ΔΟΜΗ
- Ιστορία της Θήβας και της Βοιωτίας, Γεωργ. ΤΣΕΒΑ
- ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ (Αίτια Ελληνικά, 300d στο Aetia Romana et GRAECA263d-304f, επιμ.  J.B. Titchener, Plytarchi moralia, τομ. 2.1, Λειψία 1935, ανατυπ.1971)
- ΦΕΚ της 26/01/1993 Περί κηρύξεως Αρχαιολογικών χώρων στην περιοχή των Δερβενοχωρίων.
- Εγκυκλοπαίδεια ΠΑΠΥΡΟΣ LAROUSE BRITANNICA

Δεν υπάρχουν σχόλια: